शुक्लाफाँटा नगरपालिकामा मल्चिङ प्रविधिबाट आत्मनिर्भर बन्दै मुक्तकमैया किसान

कञ्चनपुर, कात्तिक २५

    कञ्चनपुरको शुक्लाफाँटा नगरपालिका–८ नौखरीका मुक्तकमैया किसानहरू आधुनिक मल्चिङ प्रविधिबाट व्यावसायिक तरकारीखेती गर्दै आत्मनिर्भर बन्दै गएका छन्।

   परम्परागत रूपमा खेती गर्दै आएका २५ मुक्तकमैया परिवारलाई मुक्तकमैया महिला विकास मञ्च धनगढीले मल्चिङ प्रविधिमा आधारित आधुनिक तरकारीखेती सिकाएको हो। मञ्चकी निवर्तमान अध्यक्ष कौशिला चौधरीका अनुसार प्राविधिक सहयोगसहित बीउ, रासायनिक मल, कीटनाशक, ढुसीनाशक लगायतका सामग्री अनुदानमा उपलब्ध गराइएका छन्।

  “मल्चिङ प्रविधिबाट खेती गर्दा रोग–कीरा र झारपातको समस्या घटेको छ,” स्थानीय किसान स्वस्तिमा चौधरी बताउँछिन्। “माटोमा चिस्यान टिक्ने भएकाले बाली राम्रो हुने र उत्पादन दोब्बरसम्म बढेको अनुभव छ।”

   तीन वर्षदेखि खुर्सानी, गोलभेँडा र सिमला मिर्चखेतीमा यो प्रविधि प्रयोग गर्दै आएका किसानहरूले पहिलेभन्दा बढी आम्दानी गर्न थालेका छन्। स्वस्तिमाका अनुसार, पहिले एक सिजनमा रु ५० हजारदेखि ७० हजारसम्मको तरकारी बिक्री हुने गर्दथ्यो भने अहिले त्यही क्षेत्रफलबाट रु दुई लाखदेखि पाँच लाखसम्मको आम्दानी हुन थालेको छ।

   शुक्लाफाँटा नगरपालिकाको कृषि विकास शाखाका अधिकृत विनयराज जोशीका अनुसार पछिल्ला वर्षमा मल्चिङ प्लास्टिक प्रयोग गर्ने किसानहरूको संख्या तीव्र रूपमा बढेको छ। “यो प्रविधिले माटोको आद्र्रता जोगाउँछ, झारपात नियन्त्रण गर्छ र उत्पादन वृद्धि गर्न मद्दत पुर्‍याउँछ,” उनले भने।

   उनका अनुसार, मल्चिङ प्लास्टिकले माटोको तापक्रम सन्तुलनमा राखी बिरुवा स्वस्थ राख्छ, रोग–कीराको जोखिम घटाउँछ र रासायनिक विषादीको प्रयोगमा कमी ल्याउँछ। साथै, वर्षा वा सिँचाइको पानीले मल बगाउने सम्भावना घटाएर माटोका पोषकतत्व जोगाइ उत्पादनशीलता बढाउँछ।

   मञ्चकी अध्यक्ष सीमा चौधरीका अनुसार, मञ्चले विगत पाँच वर्षदेखि मुक्तकमैया समुदायका महिलाको आयआर्जन बढाउने उद्देश्यले तरकारीखेती, बंगुरपालन र कुखुरापालनका कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको छ। हालै मात्र १६ जना किसानलाई मल्चिङ प्लास्टिक पूर्ण अनुदानमा वितरण गरिएको छ।

   वडाध्यक्ष बहादुरसिंह महराले थोरै जग्गामा आधुनिक प्रविधिबाट खेती गरेर मुक्तकमैया परिवार आत्मनिर्भर बन्दै गएकामा सन्तोष व्यक्त गरे। “पहिले मजदुरी गरेर जीविकोपार्जन गर्ने परिवार अहिले आफ्नै मेहनत र सीपबाट कमाइ गर्न थालेका छन्,” उनले भने, “वडाबाट पनि यस्ता व्यावसायिक प्रयासलाई निरन्तर प्रोत्साहन दिइरहेका छौँ।”